TỘI PHẠM PHÁP NHÂN THƯƠNG MẠI LIÊN QUAN ĐẾN MÔI TRƯỜNG (PHẦN 12)

j) Đối với tội vi phạm quy định về quản lý, bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm

Để tránh tình trạng bị khởi tố hình sự, pháp nhân thương mại cần:

·        Điều kiện về chủ thể:

-                 Một là, tẩu tán trách nhiệm pháp luật hình sự này cho một cá nhân, tổ chức khác mà đảm bảo yếu tố “không cấu kết”.

-                 Hai là, triệt tiêu tư cách chủ thể pháp luật: thành lập một tổ chức dự phòng không phải là pháp nhân thương mại.

-                 Ba là, triệt tiêu tư cách pháp nhân: việc thực hiện hành vi phạm tội vì không nhận thức được hành vi của mình là phạm tội, không ngăn chặn kịp thời và hậu quả vẫn xảy xa không như mong muốn.

·           Điều kiện về khách thể:

Chỉ duy nhất một yếu tố trong khách thể có thể triệt tiêu được dấu hiệu hình sự, đó chính là đối tượng tác động của các quan hệ xã hội:

Một là, phải đảm bảo đúng tiêu chí về khái niệm của vật thể thì mới có thể khởi tố hình sự được. Trong đó, đối tượng của tội phạm này là các loài động vật nguy cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ.

Hai là, phải đảm bảo đúng tiêu chuẩn về định mức:

- Từ 01 cá thể voi, tê giác hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống cùng loại trở lên; từ 06 cá thể gấu, hổ hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống cùng loại trở lên; ngà voi có khối lượng từ 02 kilôgam trở lên; sừng tê giác có khối lượng từ 0.05 kilôgam trở lên;

- Động vật nguy cấp, quý hiếm Nhóm IB hoặc thuộc Phụ lục I của Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp với số lượng từ 03 cá thể lớp thú trở lên, từ 07 đến 10 cá thể lớp chim trở lên, bò sát hoặc từ 16 cá thể động vật trở lên thuộc các lớp khác;

- 03 bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống cùng loại của động vật lớp thú trở lên, của 07 cá thể lớp chim, bò sát trở lên hoặc 10 cá thể động vật các lớp khác trở lên;

- Có yêu tố tái phạm nguy hiểm.

·           Điều kiện về mặt khách quan:

Một là, phải đảm bảo đúng khái niệm về mặt hành vi thì mới khởi tố được. Các hành vi của tội này bao gồm những hành vi được liệt kê tại khoản 1 Điều 244:

“a) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ;

b) Tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép cá thể, bộ phận cơ thể hoặc sản phẩm của loài động vật quy định tại điểm a khoản này; ngà voi có khối lượng từ 02 kilôgam đến dưới 20 kilôgam; sừng tê giác có khối lượng từ 0,05 kilôgam đến dưới 01 kilôgam;

c) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật nguy cấp, quý hiếm Nhóm IB hoặc thuộc Phụ lục I của Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp mà không thuộc loài quy định tại điểm a khoản này với số lượng từ 03 đến 07 cá thể lớp thú, từ 07 đến 10 cá thể lớp chim, bò sát hoặc từ 10 đến 15 cá thể động vật các lớp khác;

d) Tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép từ 03 đến 07 bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống cùng loại của động vật lớp thú, của 07 đến 10 cá thể lớp chim, bò sát hoặc 10 đến 15 cá thể động vật các lớp khác thuộc loài động vật quy định tại điểm c khoản này;

đ) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật hoặc tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống cùng loại của các động vật có số lượng dưới mức tối thiểu của các điểm b, c và d khoản này nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về các hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.”

Hai là, hành vi này đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

Ba là, hậu quả gây ra không là dấu hiệu bắt buộc để cấu tahnfh tội danh. Theo đó, hậu quả gây ra là:

- Thiệt hại vật chất: gây ô nhiễm môi trường, gây thiệt hại lớn về tài sản của Nhà nước.

- Thiệt hại phi vật chất: gây ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách pháp luật của Nhà nước về quản lý, bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm; chính sách bảo vệ môi trường.

Bốn là, hành vi tác động là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến hậu quả. Nếu chủ thể phạm tội thực hiện đúng hành vi mà không dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như phân tích ở trên thì vẫn bị khởi tố hình sự.

Năm là, triệt tiêu phương tiện, công cụ phạm tội: khi chủ thể phạm tội không dùng những phương tiện hiện đại, kỹ thuật cao, bị Nhà nước cấm để khai thác động vật nguy cấp, quý, hiếm.

Sáu là, triệt tiêu phạm vi tội phạm: nếu chủ thể phạm tội thực hiện hành vi phạm tội trên diện tích nhỏ, không tập trung mà phân tán, rải rác trong khu vực.

Bảy là, triệt tiêu địa điểm, thời gian phạm tội: không thực hiện hành vi buôn bán, vận chuyển qua biên giới; không thực hiện hành vi phạm tội trong khu vực bị cấm hoặc vào thời gian bị cấm.

Tám là, triệt tiêu phương pháp, thủ đoạn phạm tội: chủ thể phạm tội không nhằm lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, nhà nước để thực hiện hành vi trái pháp luật.

·           Điều kiện về mặt chủ quan:

Lỗi của hành vi này là lỗi cố ý, động cơ và mục đích là nhằm săn bắt, buôn bán, nuôi, tàng trữ,... các loài động vật nguy cấp, quý, hiếm một cách trái phép. Tuy nhiên có thể tẩu tán trách nhiệm này bằng cách:

-  Hậu quả do hành vi này gây ra không ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường đất, không khí, nước, không xâm phạm đến các chính sách bảo vệ môi trường và bảo vệ các loài động vật quý hiếm của Nhà nước ta.

-  Động cơ của hành vi phạm tội này không nhằm mục đích thu lợi nhuận từ việc săn bắt, tàng trữ, vận chuyển,... trái phép, không nhằm gây ô nhiễm môi trường.

Xem thêm các bài viết khác của chúng tôi tại: chuyentuvanphapluat.com.