c) Đối với tội thao
túng thị trường chứng khoán:
Để tránh tình trạng bị khởi tố hình sự, pháp
nhân thương mại cần:
·
Điều kiện về chủ thể:
-
Một là, tẩu tán trách
nhiệm này cho một cá nhân, tổ chức khác mà đảm bảo yếu tố “không cấu kết”.
-
Hai là, triệt tiêu tư
cách chủ thể: thành lập một tổ chức dự phòng không phải là pháp nhân thương mại.
-
Ba là, triệt tiêu tư cách pháp nhân: việc thực hiện hành vi
phạm tội vì không nhận thức được hành vi của mình là phạm tội, không ngăn chặn
kịp thời và hậu quả vẫn xảy xa không như mong muốn.
·
Điều kiện về khách thể:
Chỉ duy nhất một yếu tố trong khách thể có thể triệt tiêu được dấu hiệu
hình sự, đó chính là đối tượng tác động của các quan hệ xã hội:
Phải đảm bảo đúng tiêu chí về khái niệm của vật thể thì mới có thể khởi tố hình sự được. Trong đó, đối tượng
của tội phạm này chỉ thao túng thị trường chứng khoán, tạo ra cung cầu giả tạo:
Thao
túng thị trường chứng khoán: là việc nắm giữ vị thế trên thị trường chứng
khoán chi phối toàn bộ hoạt động diễn ra, bao gồm cả việc ấn định giá cổ phiếu
tăng hoặc giảm, chi phối thời điểm mở cửa, thời điểm đóng cửa,... nhằm tạo ra
cung cầu giả tạo.
Cung
cầu giả tạo: bằng những hành vi gian dối để làm lượng mua bán trên
thị trường dao động bất thường.
·
Điều kiện về mặt khách quan:
Một là, phải đảm bảo đúng
khái niệm về mặt hành vi của tội thao túng thị trường
chứng khoán thì mới khởi tố được.
Theo khoản 1 Điều 211 BLHS 2015 có quy định về tội thao túng thị trường chứng
khoán đã liệt kê những hành vi sau đây:
“a) Sử dụng một hoặc nhiều
tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác hoặc thông đồng với nhau liên
tục mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo;
b)
Thông đồng với người khác đặt lệnh mua và bán cùng loại chứng khoán trong
cùng ngày giao dịch hoặc thông đồng với nhau giao dịch mua bán chứng khoán mà
không dẫn đến chuyển nhượng thực sự quyền sở hữu hoặc quyền sở hữu chỉ luân
chuyển giữa các thành viên trong nhóm nhằm tạo giá chứng khoán, cung cầu giả tạo;
c)
Liên tục mua hoặc bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm
mở cửa hoặc đóng cửa thị trường nhằm tạo ra mức giá đóng cửa hoặc giá mở cửa
mới cho loại chứng khoán đó trên thị trường;
d)
Giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người
khác liên tục đặt lệnh mua, bán chứng khoán gây ảnh hưởng lớn đến cung cầu và giá
chứng khoán, thao túng giá chứng khoán;
đ)
Đưa ra ý kiến một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua phương tiện thông tin
đại chúng về một loại chứng khoán, về tổ
chức phát hành chứng khoán nhằm tạo ảnh hưởng đến giá của loại
chứng khoán đó sau khi đã thực hiện giao dịch và
nắm giữ vị thế đối với loại chứng khoán đó;
e)
Sử dụng các phương thức hoặc thực hiện các hành vi giao dịch khác để tạo cung
cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán.”
Hai là, gây ra hậu quả
nghiêm trọng là yếu tố bắt buộc để cấu thành tội phạm này. Theo đó, hậu quả do
hành vi này gây ra là thiệt hại cả về vật chất (gây thiệt hại cho nhà đầu tư từ
1.000.000.000 đồng trở lên) và về phi vật chất (gây ảnh hưởng đến việc thực hiện
chính sách quản lý, kiểm soát của Nhà nước trong hoạt động chứng khoán; làm mất
niềm tin của nhiều nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán; làm ảnh hưởng đến tính
minh bạch, công khai và an toàn của thị trường chứng khoán).
Ba là, hành vi tác động
là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến hậu quả. Nếu chủ thể phạm tội thực hiện đúng
hành vi mà không dẫn đến hậu quả như phân tích ở trên thì không bị khởi tố hình
sự.
Bốn là, triệt tiêu được yếu
tố phương tiện, công cụ phạm tội: sử dụng giao dịch nội bộ (chủ yếu tập trung
vào nhóm cổ đông nội bộ hoặc những người liên quan).
Năm là, triệt tiêu được yếu
tố thời điểm tội phạm hoàn thành: khi chủ thể phạm tội chưa thực hiện xong hành
vi thông đồng, không thể sử dụng những tài khoản giao dịch đã có trước đó tham
gia vào giao dịch chứng khoán.
Sáu là, triệt tiêu được
phương pháp, thủ đoạn phạm tội: chủ thể phạm tội tự mình sử dụng nhiều tài khoản
và để những người được ủy quyền quản lý tài khoản đó nhưng không có mối quan hệ
“thông đồng” lẫn nhau.
Lỗi của hành vi này là lỗi cố ý, động cơ và mục
đích là nhằm thu lợi bất hợp pháp, tạo ra cung cầu giả tạo. Tuy nhiên có thể tẩu
tán trách nhiệm này bằng cách:
-
Hậu quả do hành vi này gây ra không ảnh hưởng nghiêm
trọng đến thị trường, hoặc gây ra thiệt hại về vật chất không lớn cho nhà đầu
tư (dưới 1.000.000.000 đồng).
-
Động cơ của hành vi phạm tội này không nhằm mục đích
“tạo ra cung cầu giả tạo”, không thu lợi nhuận.
Nhận xét
Đăng nhận xét